Medicijn - gebruik - Stichting Reuma Zorg Nederland

Medicijn – gebruik

Gebruik – bijsluiter

Bij het gebruik van een medicijn is het lezen van de bijsluiter belangrijk.
Voordat een medicijn verkocht mag worden, moet er uitgebreid onderzoek naar worden gedaan. De maker van het medicijn (fabrikant) moet kunnen aantonen, dat een medicijn bij de meeste mensen goed werkt en dat het veilig is. Hierbij worden de voordelen van het medicijn afgewogen tegen de risico’s en de bijwerkingen, die het medicijn kan geven. Elk medicijn heeft een risico op bijwerkingen. De meeste mensen merken gelukkig vooral de positieve effecten van hun medicijnen op en hebben weinig last van eventuele bijwerkingen.

Alles wat te maken heeft met het medicijn moet vermeld worden in een bijsluiter. De maker van een medicijn mag het medicijn nooit zonder uitleg verkopen. De bijsluiter bij je medicijn bevat belangrijke informatie over je medicijn. Je moet dus wel kijken naar de inhoud van de bijsluiter en daarbij kun je ook de hulp van de apotheek of iemand anders vragen.
Op het etiket op het medicijndoosje staat ook informatie.
Kijk, voordat je start met het gebruik van je medicijn, naar:
• hoe moet je het medicijn innemen.
• wanneer moet je het medicijn innemen.
• hoe vaak moet je het medicijn innemen.
• welke bijwerkingen kun je verwachten, als je het medicijn gebruikt.
• wat moet je doen, als je het medicijn vergeet in te nemen.
• hoe kun je het medicijn het beste bewaren.
• wat is de houdbaarheidsdatum van het medicijn.

Pas nooit zelf de dosering van je medicijn aan, maar bespreek dat met je dokter of bij de apotheek.

Gebruik – veranderde samenstelling medicijn

Als een medicijn gemaakt en klaar is, dan verandert vanaf dat moment het medicijn langzaam door chemische of biologische veranderingen in de samenstelling. Hierdoor neemt de werkzame stof in het medicijn langzaam af. Er ontstaan na verloop van tijd giftige stoffen of de steriliteit (geen micro-organismen op het medicijn) gaat achteruit. Daarom staat er ook een houdbaarheidsdatum op een medicijn.

Wat is hieraan te doen?
De makers van medicijnen proberen de veranderingen in de samenstelling van het medicijn wel te beïnvloeden door het gebruik van goede stevige medicijnverpakkingen van karton, aluminium of bruin glas. Daardoor komt er weinig tot geen licht bij het medicijn. Dat is goed, want licht is een beïnvloedende factor in het afnemen van de werkzaamheid van een medicijn.
Om ook de steriliteit (hygiëne) van het medicijn zo goed mogelijk te behouden, is het belangrijk om voor de houdbaarheid van een medicijn bijvoorbeeld éénmalige verpakkingen te gebruiken of aluminium doordrukstrips (blisters).

Gebruik – houdbaarheid medicijn

Gebruiksdatum en bewaardatum
De houdbaarheid van een medicijn is bij elk medicijn verschillend. Het hangt af van wanneer het medicijn gemaakt is, in welke vorm (vloeibaar of vast), welke ingrediënten gebruikt zijn, hoe het verpakt is en hoe je het gebruikt (hygiëne). Op de medicijnverpakking staat de datum waarop het medicijn gemaakt is: de LOT. De LOT wordt weergeven als jaartal – maand – dag, waarbij voor de maanden een letter gebruikt wordt, bijvoorbeeld A = januari – L = december.

Elk medicijn dat je gebruikt, heeft een houdbaarheidsdatum, die verschilt per medicijn ongeopend of geopend. Je vindt deze datum op elke medicijnverpakking. Bij de houdbaarheidsdatum is er een verschil tussen de uiterste gebruiksdatum (de exp. dat.) als het medicijn ongeopend is en de uiterste bewaardatum, als het medicijn geopend is.

• Is een medicijn nog ongeopend, dan kun je het medicijn dus veilig gebruiken tot de uiterste gebruiksdatum. De uiterste gebruiksdatum geeft aan: • houdbaar tot; • niet te gebruiken na; • exp. dat. of expiration date.
• Heb je het medicijn in gebruik en is het geopend, dan moet je dus rekening houden met de uiterste bewaardatum. De uiterste bewaardatum gaat in, zodra je het medicijn geopend hebt. Vaak staat deze bewaardatum ook op de verpakking vermeld: na openen …… houdbaar. De bewaardatum is sterk afhankelijk van het soort medicijn. Zo zijn sommige medicijnen langer houdbaar als ze op de juiste manier bewaard worden en zijn andere medicijnen maar heel kort houdbaar.

Na de uiterste gebruiksdatum of de uiterste bewaardatum neemt de werking van je medicijn af en moet je het medicijn inleveren bij de apotheek of als klein chemisch afval (kca) bij een inzamelpunt in je gemeente.

• Kort houdbaar zijn medicijnen, die gemaakt zijn op water- of oliebasis.
Medicijnen die water bevatten, bederven het snelst. Voorbeelden daarvan zijn oog-, neus- en oordruppels, drankjes en vloeistoffen voor je huid. Vooral oogdruppels bederven vrij snel en het advies is om deze nooit langer dan een maand ná opening te gebruiken. Deze medicijnen zijn allemaal gevoelig voor bacteriën en schimmels, ook al zitten er toegevoegde conserveermiddelen in.
Daarnaast moet je uitkijken met (antibiotica)drankjes, zalven en crèmes. Deze bederven vaak snel, omdat ze, ook al zijn er meestal wel conserveermiddelen aan toegevoegd, gevoelig zijn voor micro-organismen, als schimmels en bacteriën.

Altijd opschrijven, wanneer je een medicijn opent
Noteer altijd de datum, dat je een medicijn opent, op de medicijnverpakking, zodat je weet wanneer je het medicijn hebt geopend en bent gaan gebruiken.
Wordt je medicijn tijdens het gebruik troebel, vlokkig of anders van kleur? Stop dan meteen met het gebruik ervan.

Gebruik – hoe lang na opening te gebruiken?

Op de medicijnverpakking of op het etiket van een medicijn staat, hoe lang je het medicijn na opening kunt gebruiken. Een opengemaakt medicijn kun je gebruiken binnen de uiterste bewaardatum, die is aangegeven. Deze uiterste bewaardatum geldt alleen, als je het medicijn bewaart en gebruikt, zoals aangegeven in de bijsluiter.

Hoelang is een medicijn na openen te gebruiken?
Schrijf altijd de datum van openen van het medicijn op de verpakking!
• Poeders, tabletten en dragees: deze kun je vaak 24 maanden bewaren, maar de werking kan in die tijd wel minder worden. Gebruik het medicijn in poedervorm, tablet of dragee niet als de kleur verandert, als er brokjes ontstaan of als tabletten en dragees aan elkaar kleven. Lees ook de bijsluiter van het medicijn.
• Vloeibare medicijnen en drankjes: deze zijn na openen zes maanden houdbaar. Gebruik ze niet, als ze troebel zijn of worden of als er vlokken in te zien zijn. Lees ook de bijsluiter van het medicijn.
• Oogdruppels: de oogdruppels zijn na opening van de flacon maximaal één maand houdbaar. Lees ook de bijsluiter van het medicijn.
• Neus- en oordruppels: de neus- en oordruppels zijn over het algemeen drie tot zes maanden na opening te gebruiken. Lees de bijsluiter van het medicijn.
• Zetpillen: na opening van de zetpillen zijn deze maximaal één jaar houdbaar. Lees hiervoor de bijsluiter van het medicijn.
• Zalf: een zalf is tot één jaar houdbaar na het openen. Maar de vetten en oliën in de zalf kunnen wel eerder bederven. Lees de bijsluiter van het medicijn.
• Crème: de crème in een tube is na openen één jaar houdbaar. Crème in een pot is maar drie maanden houdbaar, want er komen sneller bacteriën (via de handen) in een pot terecht. Lees de bijsluiter van het medicijn.

Gebruik – juiste bewaartemperatuur medicijn

Het is belangrijk om je medicijn op de juiste temperatuur te bewaren. Je kunt medicijnen bewaren op kamertemperatuur of in de koelkast. Op het medicijndoosje, op het etiket van je medicijn of in de bijsluiter staat of je je medicijn op kamertemperatuur of in de koelkast moet bewaren.

Kamertemperatuur
Als er geen bewaaradvies op het medicijndoosje, op het etiket van je medicijn of in de bijsluiter staat, bewaar je medicijn dan bij kamertemperatuur. De medicijnen kun je het beste bewaren bij kamertemperatuur (onder de 25°C) in een donkere droge ruimte. Als je je medicijn bewaart bij kamertemperatuur, dan moet je dat doen in de originele verpakking, op een droge plek en buiten het bereik van kinderen of huisdieren.
Je moet geen medicijnen bewaren in een vochtige of warme ruimte, zoals een badkamer of de keuken. Ook de vensterbank of in de buurt van een verwarming zijn geen goede plekken voor het bewaren van een medicijn. Het is op die plaatsen ook te vochtig en/of te warm. Let op: sommige medicijnen kunnen niet tegen vocht. Dit zijn bijvoorbeeld de medicijnen, die acetylsalicylzuur bevatten. Bewaar deze medicijnen daarom nooit in een vochtige omgeving, zoals een badkamer. Als een medicijn met acetylsalicylzuur naar azijn ruikt, dan moet je die niet meer gebruiken.

Koelkast
Als je je medicijn in de koelkast bewaart, plaats het dan in het midden van de koelkast. Je moet ze niet bewaren in de deur van de koelkast, daar is het minder koud of tegen de achterwand van de koelkast, want dan kunnen ze nat worden van de condens of bevriezen. Sommige medicijnen moet je in de koelkast bewaren, zoals oogdruppels, oordruppels of de biologicals. De beste plek is midden in de koelkast, liefst op het schap boven de groentelade. Maar gebruik nooit het vriesvak, want dan kan het medicijn aan de wand vastvriezen.

Gebruik – hygiëne bij gebruik medicijn

Hygiëne
Je medicijn blijft langer houdbaar, als je zorgt voor een goede hygiëne bij het gebruik van je medicijn.
• Was je handen, voordat je je medicijn gaat gebruiken.
• Sluit na elk gebruik de verpakking van je medicijn goed af en bewaar je tubes en potten met dop.
• Maak je pipetje, maatbekertje of spatel steeds goed schoon, nadat je het gebruikt hebt.
• Lees ook de bijsluiter voor de bewaaradviezen bij het medicijn.

Gebruik – opruimen medicijn

Wil je je medicijnen opruimen?
Gooi je medicijnen, die over de houdbaarheidsdatum zijn of bedorven, niet bij het huishoudelijk afval. Spoel ze ook niet door de gootsteen.
Breng ze naar de apotheek of naar het inzamelpunt voor klein chemisch afval van de gemeente.
De werkzame stoffen in medicijnen zijn schadelijk voor het milieu en moeten naar een speciale verbrandingsoven.

Meer informatie medicijnen

Merk of merkloos geneesmiddel – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/EYtV9PLn6WQ?si=Qf_vU3tGj9p1nBYz
Geneesmiddelentekort – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ASMpuvh6GTI?si=oHtjTBxca6jMN8NK
Hoe dien je het medicijn toe? – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/rv7tBfLdp3U?si=OdfOowPkmmhrK7Xu
Therapietrouw – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Hn2-jx0tnlM?si=UTIzvFPJRzABv44t
Bijwerkingen bij geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/0mZhKt9W3Bw?si=rrKpzrMXzzCBcynZ
Allergisch voor een geneesmiddel – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/zji77OY0i14?si=WsXxNV-nVowoSItw
Pijnstillers, een genuanceerd verhaal – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/s6y-DUmqWww?si=J_p2LraWtNRSGjzR
Veel gestelde vragen over pijnstillers – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/o5SX_F9gYjs?si=gu2es8xzXYBLeNwO
Hoe bewaar ik mijn geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Pmguu5aipPI?si=yoKZekYNloWptlgv

Op vakantie met medicijnen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/r6WTP6XKc3E?si=E8heyn-E_yb1onWS
Geneesmiddelen en rijvaardigheid – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Yo5I-S_4W6c?si=LMh-3x7L0j_GoV9P
Geneesmiddelen en Seksualiteit – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/tJBqrQWvr-M?si=e0tWoKFbVCKOWzDX
Geneesmiddelen en gewichtstoename – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/becWBysty0w?si=h4hoWq2S4LiX1uKP
Geneesmiddelen en de Ramadan – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/WQEQ5D3huUU?si=WHMaTfuiSqBd1Yrs
Beweging, sport & geneesmiddelen – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/M2DMvHicSA4?si=Ik7n3HqZQd_JsQgl

Geneesmiddelen bij Artrose – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/u4811qpNuTA?si=XoQc0tqaCAVRJhcp
Behandelstrategie Reumatoïde Artritis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/nfFXhtTbSEg?si=rtG0BKgrFUM8IC1B
Jicht – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/aBiBduh8zgY?si=rUADhO_tIXHdWPFi
Jeugdreuma en geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/BzqFUVO2BFI?si=_ZTUtHbux1GwhxA3
Osteoporose – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FjLXeurdArg?si=q9ea_fQRkDqEEWgI

Methotrexaat – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/VYK5xYt-ORs?si=0Q8jziUdCEL67U-g
Prednisolon – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/KxEJhosLSQk?si=TJSCorz8o51mYyHP
Biologicals – Gek van geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/UPZAUHHBTq8?si=iBcn2_ldDuKmRT0Y
Corona en reumamedicatie – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/DT2iy8NCPjM?si=yuarcth_z-3HG8bC
Medicinale cannabis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/e_pvCxltdWA?si=02wRwQXKpnA8Ikoo
Alternatieve behandelingen voor reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Gy8Q9KdguR0?si=pYHDCYoSIz4NjB1K
Het griepvaccin bij reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ycB2vL8Bo34?si=ARVC6Aen4uEwDPBi
Het belang van vitamines – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/4GGqznH0Md4?si=li7bnjVNjLLmKpD2
Vitamine D – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FdwQ-LHwp1o?si=9IpavGGs6qQQhV2h

Hoe weet een medicijn waar het heen moet? -Universiteit van Nederland I https://youtu.be/OJteTBHS43Q?si=JFep45E-V1UvUe-6
Farmacokinetiek – Wat doet het lichaam met een medicijn? – Juf Danielle I https://youtu.be/Jp_WTAHZS3c?si=uwKkfekA88nIDfJP
Farmacodynamiek – Juf Danielle I https://youtu.be/SBVOUh2l3wQ?si=MkG8fSTqze4ICtup

How Medications Get Absorbed By Your Body – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/mH81Q9Dtodc?si=pcNpLyFlteqYmLPb
How Your Body Gets Rid of Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/795CmRHVRUs?si=VbCKLKupr1SdsSQN
How Your Body Metabolizes Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/Fzh8mOOYywo?si=aTcZm3M7gkdNPLT6