Medicijn – therapietrouw

Therapietrouw

Bij therapietrouw hou je je aan het advies van je dokter of een andere zorgverlener. De dokter geeft aan, hoe belangrijk het gebruik van je medicijn in je afgesproken behandeling is. Bij therapietrouw houdt je je dus aan de gemaakte afspraken met je dokter bij de behandeling van je ziekte. Je neemt je medicijn iedere dag op de afgesproken tijd en in de afgesproken hoeveelheid in. Het zorgt ervoor, dat je medicijn beter aanslaat en goed werkt in je lichaam. Therapietrouw verbetert je gezondheid.
Therapietrouw kan trouwens ook van toepassing zijn op: een dieet, dat je moet volgen of een verandering van je levensstijl bij de behandeling van je ziekte.

Therapieontrouw 

Therapieontrouw
Als je je niet aan de afspraak met je dokter houdt, noemen we dat therapieontrouw. Er zijn verschillende redenen voor therapieontrouw. De keuzes, die je maakt, worden beïnvloed door bijvoorbeeld: je persoonlijke omstandigheden; je eerdere ervaringen; weinig of verkeerde kennis van je ziekte; je sociale netwerk; je culturele achtergrond: hoe ga je om met bijvoorbeeld pijn en hoe sta je tegenover medicijngebruik? Ook de smaak van het medicijn, de hoeveelheid, de medicatieduur en hoe vaak je een medicijn moet innemen, kunnen de mate van therapietrouw beïnvloeden. Of de ziekte wel of niet chronisch is, speelt ook een rol: moet je je voor een korte of voor een (levens)lange periode aanpassen aan bepaalde voorschriften?

Ook begrijpt niet iedereen even goed, waarom het belangrijk is om een behandelplan trouw te volgen. Een behandelschema van de dokter of de gebruiksaanwijzing bij een medicijn kan te ingewikkeld zijn. Als je gaat twijfelen over de noodzaak om je medicijn te slikken en je zorgen groeien, des te groter is de kans, dat je het medicijn niet (goed) inneemt of gebruikt. Als je klachten (tijdelijk) afnemen, dan kun je besluiten om het medicijn niet of minder in te nemen. Dat gebeurt nog eerder als het effect van het medicijn achterblijft bij de verwachtingen en (of) als je onvoldoende over de bijwerkingen bent ingelicht. Soms slik je misschien je medicijnen niet meer of op ongeregelde tijden, omdat je bang bent dat de combinatie met je andere medicijnen gevaarlijk is of voor bijwerkingen zorgt. Ook de toedieningswijze van een medicijn is van invloed. Hoe langer je het medicijn moet innemen, hoe geringer de therapietrouw. Veel mensen wijken onbewust of bewust af van een afgesproken behandeling. De uitkomst van je afweging bepaalt hoe en of je een medicijn uiteindelijk inneemt en of je dat op de juiste manier en tijd doet of niet.

Therapieontrouw kan grote gevolgen hebben voor jezelf en voor je ziekte. Het heeft effect op de behandeling van je ziekte, je gezondheid en op de werking van je medicijnen. Het effect van het medicijn is lager, je ziekte wordt niet goed behandeld en kan langer duren dan nodig. Je loopt kans, dat je meer last krijgt van bijwerkingen, je gezondheid verslechtert en er nieuwe gezondheidsproblemen ontstaan. Ook worden jaarlijks duizenden mensen in het ziekenhuis opgenomen door verkeerd gebruik van medicijnen.
De apothekersorganisatie KNMP deed onderzoek en daaruit kwam naar voren, dat één op de vier mensen, die langdurig medicijnen gebruikt, zich niet aan de afgesproken behandeling houdt.

Onbedoelde of bedoelde therapieontrouw
Je kunt mensen, die therapieontrouw zijn, verdelen in twee groepen:
• je wilt je medicijn wel slikken, maar het lukt niet of niet altijd (onbedoelde therapieontrouw). Voorbeelden zijn:
› je vergeet weleens je medicijn in te nemen of je neemt je medicijn soms te laat in.
› misschien is de voorlichting over het medicijn niet goed geweest, waardoor je het medicijn verkeerd inneemt.
› je begrijpt de bijsluiter bij het medicijn niet goed.
› je maakt je medicijnkuur niet af.

• je slikt je medicijn bewust niet (bedoelde therapieontrouw). Voorbeelden zijn:
› je vindt het gebruik van het medicijn niet zo belangrijk en vertelt dit niet aan je dokter.
› je wilt bijwerkingen vermijden en vertelt dit niet aan je dokter.
› je hebt twijfels over de behandelingskeuze van je dokter, maar vertelt dit niet.
› je behandelschema of de gebruiksaanwijzing zijn te ingewikkeld.
› je levert je recept niet af bij de apotheek of haalt het medicijn niet op.

Oudere mensen
Therapieontrouw komt ook vaker voor bij oudere mensen. De reden kan zijn, dat de medicijnen hier van invloed zijn. Oudere mensen gebruiken relatief vaak langdurig verschillende medicijnen tegelijk, terwijl hun geheugen dikwijls minder goed is, zodat ze de inname van een medicijn nog wel eens vergeten.

Tips verbetering therapietrouw

Praatkaarten
Voor een goede therapietrouw is het belangrijk, dat je achter het gebruik van je medicijn staat. Je moet vooraf samen met je dokter in gesprek gaan over je behandeling. Vervolgens beslis je samen met je dokter over de behandeling, die het beste bij je past. Om je daarbij te helpen, heeft ReumaZorg Nederland (RZN) praatkaarten gemaakt over medicijnen, groepen medicijnen en reuma. De praatkaart is een checklist, zodat je belangrijke vragen over je medicijn niet vergeet te stellen.

Bijsluiter
Soms begrijp je de bijsluiter bij een medicijn niet helemaal goed. Dan helpt het, als je dokter of reumaverpleegkundige je uitleg geeft over hoe je het medicijn moet innemen.
• Bij het CBG-MEB (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) controleren ze de inhoud van de bijsluiter en of deze juist is. Omdat de tekst in de bijsluiter moeilijk te lezen en te begrijpen is, heeft het CBG-MEB een lijst met patiëntvriendelijke vertalingen voor de medische termen in de bijsluiter gemaakt. In deze lijst staat bijvoorbeeld: de ‘aanvangsdosis’ geeft aan met hoeveel pillen of injecties je aan het begin van de behandeling met het medicijn moet starten. Andere voorbeelden van patiëntvriendelijke termen zijn: ‘ontsteking’ voor ‘inflammatie’ en ‘blauwe plek’ voor ‘hematoom’. Je kunt deze lijst met patiëntvriendelijke vertalingen voor de medische termen gebruiken bij de bijsluiter van je medicijn, zodat de tekst begrijpelijker wordt. Deze lijst kun je hier downloaden CBG-MEB Lijst met patientvriendelijke termen Bijsluiter
• De apotheek kan je toegang geven tot digitale bijsluiters: duidelijke filmpjes over hoe je een medicijn op een goede manier gebruikt. Voorbeeld is: https://www.kijksluiter.nl Vraag de apotheek ook om uitleg over de werking van het medicijn. Zo kan de apotheek bij de eerste uitgifte van een medicijn, behalve de standaarduitleg, ook extra informatie meegeven over het gebruik ervan.

Hulpmiddelen bij therapietrouw

Ook kun je, om de therapietrouw te verhogen, gebruik maken van hulpmiddelen. Er zijn verschillende hulpmiddelen, die kunnen helpen bij het (op tijd) innemen van je medicijnen:
• wekker: je kunt de wekker laten afgaan op de tijden, dat je je medicijnen moet innemen.
• pillendoos: je kunt een pillendoos gebruiken om je medicijnen te sorteren. Er zijn pillendozen, waarin je je pillen kunt opslaan voor 7 dagen (1 week) en met verdeling in ochtend, middag en avond. Sommige pillendozen hebben een alarm, dat je helpt de medicijnen op tijd in te nemen en ze niet te vergeten.
• medicatie-app: met een medicatie-app kun je overzicht houden op welke medicijnen je hebt, maar ook wanneer je welk medicijn in moet nemen. De meeste medicatie-apps kunnen je een herinnering sturen, dat het tijd is voor je medicijn. Kijk voor geschikte apps op: https://www.digitalezorggids.nl/zorg-apps/medicijngebruik/
• medicijndispenser met medicijnrol: op het moment dat je je medicijnen moet innemen, geeft de dispenser een geluids- en lichtsignaal, biedt je een zakje met medicijnen aan in de goede samenstelling en dosering en maakt het zakje open. Deze dispenser is vooral bedoeld voor mensen, die alleen wonen en die niet meer goed in staat zijn om de juiste medicijnen op het juiste moment in te nemen. Lees meer op https://www.hulpmiddelenwijzer.nl/hulpmiddelen/medicijndispensers
• medicijnrol: apotheken leveren medicijnen steeds vaker uit in medicijnrollen. Een medicijnrol is een rol met een rij aan elkaar zittende zakjes met pillen en tabletten in de goede samenstelling en dosering. Je voorkomt dat je een dubbele dosis medicijnen neemt, een inname overslaat of je medicijn te vroeg inneemt. Voor ieder innamemoment van de dag heeft de medicijnrol een apart zakje met je pillen en tabletten. Je kunt zo overzicht houden over je medicijnen en je hebt op het zakje precies staan wat je moet weten: je naam; de naam van je medicijn; een omschrijving van het uiterlijk van de verschillende medicijnen in het zakje; de datum; en het innametijdstip van je medicijn. Je scheurt een zakje af op het moment van innemen. Niet alle medicijnen kunnen in een medicijnrol geleverd worden. Zetpillen, zalven en inhalatiemedicijnen passen er bijvoorbeeld niet in. Ook een medicijn dat je maar af en toe neemt of een inhalator kunnen niet in een medicijnrol. Medicijnrollen passen in een dispenser. Lees meer op https://www.hulpmiddelenwijzer.nl/hulpmiddelen/medicijnrollen

Meer informatie medicijnen

Merk of merkloos geneesmiddel – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/EYtV9PLn6WQ?si=Qf_vU3tGj9p1nBYz
Geneesmiddelentekort – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ASMpuvh6GTI?si=oHtjTBxca6jMN8NK
Hoe dien je het medicijn toe? – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/rv7tBfLdp3U?si=OdfOowPkmmhrK7Xu
Therapietrouw – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Hn2-jx0tnlM?si=UTIzvFPJRzABv44t
Bijwerkingen bij geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/0mZhKt9W3Bw?si=rrKpzrMXzzCBcynZ
Allergisch voor een geneesmiddel – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/zji77OY0i14?si=WsXxNV-nVowoSItw
Pijnstillers, een genuanceerd verhaal – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/s6y-DUmqWww?si=J_p2LraWtNRSGjzR
Veel gestelde vragen over pijnstillers – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/o5SX_F9gYjs?si=gu2es8xzXYBLeNwO
Hoe bewaar ik mijn geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Pmguu5aipPI?si=yoKZekYNloWptlgv

Op vakantie met medicijnen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/r6WTP6XKc3E?si=E8heyn-E_yb1onWS
Geneesmiddelen en rijvaardigheid – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Yo5I-S_4W6c?si=LMh-3x7L0j_GoV9P
Geneesmiddelen en Seksualiteit – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/tJBqrQWvr-M?si=e0tWoKFbVCKOWzDX
Geneesmiddelen en gewichtstoename – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/becWBysty0w?si=h4hoWq2S4LiX1uKP
Geneesmiddelen en de Ramadan – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/WQEQ5D3huUU?si=WHMaTfuiSqBd1Yrs
Beweging, sport & geneesmiddelen – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/M2DMvHicSA4?si=Ik7n3HqZQd_JsQgl

Geneesmiddelen bij Artrose – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/u4811qpNuTA?si=XoQc0tqaCAVRJhcp
Behandelstrategie Reumatoïde Artritis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/nfFXhtTbSEg?si=rtG0BKgrFUM8IC1B
Jicht – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/aBiBduh8zgY?si=rUADhO_tIXHdWPFi
Jeugdreuma en geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/BzqFUVO2BFI?si=_ZTUtHbux1GwhxA3
Osteoporose – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FjLXeurdArg?si=q9ea_fQRkDqEEWgI

Methotrexaat – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/VYK5xYt-ORs?si=0Q8jziUdCEL67U-g
Prednisolon – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/KxEJhosLSQk?si=TJSCorz8o51mYyHP
Biologicals – Gek van geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/UPZAUHHBTq8?si=iBcn2_ldDuKmRT0Y
Corona en reumamedicatie – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/DT2iy8NCPjM?si=yuarcth_z-3HG8bC
Medicinale cannabis – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/e_pvCxltdWA?si=02wRwQXKpnA8Ikoo
Alternatieve behandelingen voor reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/Gy8Q9KdguR0?si=pYHDCYoSIz4NjB1K
Het griepvaccin bij reuma – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/ycB2vL8Bo34?si=ARVC6Aen4uEwDPBi
Het belang van vitamines – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/4GGqznH0Md4?si=li7bnjVNjLLmKpD2
Vitamine D – Gek van Geneesmiddelen – Sint Maartenskliniek I https://youtu.be/FdwQ-LHwp1o?si=9IpavGGs6qQQhV2h

Hoe weet een medicijn waar het heen moet? -Universiteit van Nederland I https://youtu.be/OJteTBHS43Q?si=JFep45E-V1UvUe-6
Farmacokinetiek – Wat doet het lichaam met een medicijn? – Juf Danielle I https://youtu.be/Jp_WTAHZS3c?si=uwKkfekA88nIDfJP
Farmacodynamiek – Juf Danielle I https://youtu.be/SBVOUh2l3wQ?si=MkG8fSTqze4ICtup

How Medications Get Absorbed By Your Body – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/mH81Q9Dtodc?si=pcNpLyFlteqYmLPb
How Your Body Gets Rid of Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/795CmRHVRUs?si=VbCKLKupr1SdsSQN
How Your Body Metabolizes Medications – Nucleus Medical Media I https://youtu.be/Fzh8mOOYywo?si=aTcZm3M7gkdNPLT6