Osteoporose – risicofactoren

Risicofactoren bij osteoporose

Er zijn veel factoren, die je risico verhogen op het ontwikkelen van osteoporose (botontkalking). Het herkennen van je risicofactoren is belangrijk, zodat je osteoporose kunt proberen te voorkomen of te laten behandelen, voordat het erger wordt.

Risicofactoren zijn:
• als je rookt.
• als je alcohol drinkt: meer dan twee glazen per dag.
• als je een sedentaire (inactieve) levensstijl hebt met te weinig dagelijkse lichaamsbeweging of immobiliteit door ziekte.
• als je overdag niet voldoende buiten bent (gebrek aan zonlicht).
• als je lage calcium- en vitamine D-waarden hebt door een lage inname in je tienerjaren en 20-er jaren of onvoldoende absorptie in je darmen. Een vitamine D-tekort is een groot risico voor het krijgen van osteoporose, omdat vitamine D nodig is voor de opname van calcium uit voedsel. Vitamine D zit in margarine, boter, melk, eieren en vette vis en je lichaam maakt ook vitamine D aan, wanneer je buiten bent. Als je niet veel tijd buiten of in de zon doorbrengt of als je een donkere huid hebt, dan heb je mogelijk extra vitamine D nodig. Calcium zit in voeding (zuivel, groenten, noten, peulvruchten).
• als je gemakkelijk valt, bijvoorbeeld als je het afgelopen jaar méér dan één keer gevallen bent en niet probeert daar iets aan te veranderen, bijvoorbeeld door een valpreventie training.
• als je een eerdere botbreuk (fractuur) hebt gehad vanwege een letsel, met name na de leeftijd van 50 jaar.
• als je een wervelinzakking hebt.
• als je tenger bent en smal gebouwd.
• als je een laag lichaamsgewicht hebt: minder dan 60 kg of een BMI lager dan 20.
• als je de eetstoornis anorexia nervosa of boulimia hebt.
• als je een vader of moeder hebt, die eerder een heup heeft gebroken.
• als veel mensen in je familie osteoporose hebben.
• als je een vervroegde overgang hebt of als bij je de eierstokken zijn verwijderd.
• als je een te lage hoeveelheid geslachtshormonen hebt, voornamelijk oestrogeen bij vrouwen (menopauze). Dit hormoon oestrogeen is belangrijk voor het bouwen van nieuw botweefsel. Na de overgang gaan botontkalking en afbraak van botten dus sneller. De niveaus van oestrogeen kunnen worden verhoogd.
• als je nog nooit zwanger bent geweest, dan heb je ook een hoger risico op het ontwikkelen van osteoporose.
• als je een leeftijd hebt van meer dan 60 jaar of in de menopauze bent.
• als je een darmaandoening hebt, zoals chronische ondervoeding, malabsorptie, coeliakie.
• als je slecht werkende nieren hebt.
• als je levercirrose hebt.
als je een orgaantransplantatie hebt gehad.

Als je bepaalde medicijnen gebruikt, die van invloed zijn op de calcium- (kalk) en/of fosfaat-huishouding van je lichaam:
• als je corticosteroïden, zoals de werkzame stof prednison, gebruikt.
• als je een te veel aan vervanging voor het schildklierhormoon gebruikt bij het inname van medicijnen voor een trage schildklierfunctie of hypothyreoïdie.
• als je heparine (bloedverdunner) gebruikt.
• als je slaap- of kalmeringstabletten of antidepressiva gebruikt.
• als je bepaalde medicijnen gebruikt, zoals antidepressiva, anti-epileptica en anti-hormonale therapie bij borst- en prostaatkanker.

Risicofactoren secundaire osteoporose

Je hebt secundaire osteoporose, als je daarnaast een andere chronische ziekte hebt. Het verloop van die onderliggende ziekte bepaalt hoe je secundaire osteoporose zich ontwikkelt. Met reumatoïde artritis (RA) heb je twee maal zoveel kans op osteoporose als een gezond persoon. Waarschijnlijk geldt dit ook als je axiale SpA, artritis psoriatica of systemische lupus erythematodes (SLE) hebt. Chronische aandoeningen, die kunnen leiden tot secundaire osteoporose, zijn:
• Diabetes mellitus type 1.
• een darmaandoening, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
• COPD (longen).
• het syndroom van Cushing (endocriene hormonale ziekte).
• schildklieraandoeningen – hyperthyreoïdie, hyperparathyreoïdie (endocriene hormonale ziekten).
• een stofwisselingsziekte, die de aanmaak van botten verstoort.
• osteogenesis imperfecta, een botziekte.
axiale spondyloartritis (Axiale SpA).
systemische lupus erythematodes (SLE).
artritis psoriatica.
reumatoïde artritis (RA).

Meer informatie osteoporose

Botten en gewrichten
Leids Universitair Medisch Centrum I Botaanmaak en botafbraak I https://youtu.be/ge3pI8kLL90?si=V2LE-0XE-68jTBw1
Reade Revalidatie & Reumatologie – Reade Osteoporose I https://youtu.be/VYzlwNcqy54?si=ob8939XGXi9gzX5o
Sint Maartenskliniek – Osteoporose – Gek van Geneesmiddelen I https://youtu.be/FjLXeurdArg?si=OM1Yetm5aJsqs6Sp
ReumaNet – Osteoporose: Wees alert! I https://youtu.be/zEWO4SMPmNQ?si=SMyjJ-xsoQXekDoh
MediaplanetBE – Osteoporose I https://youtu.be/7tKDagRrTD4?si=N02joJh2ZD_Op0GR
Thuisarts.nl – Werken aan sterke botten – Huisartsencentrum Klein Iterson Gouda I https://youtu.be/peqbRjNl1Ic?si=8oUyzbdIYi0taoMv
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en osteoporose I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2022/

Amgen I Postmenopausal Osteoporosis I https://youtu.be/c5tc01WFYks
Amgen I Introduction to Bone Biology I https://youtu.be/inqWoakkiTc
Amgen I Osteoblasts and Osteoclasts I https://youtu.be/78RBpWSOl08
Amgen I Bone Remodeling and Modeling I https://youtu.be/0dV1Bwe2v6c
Osmosis from Elsevier – Bone remodeling and repair I https://youtu.be/Ei4seya3dOg?si=s7Y8mkD67dK_3Fwk
Amgen I Regulation of Osteoclast Activity I https://youtu.be/GpMV197xZXc
Amgen I Anatomy of a Fracture as a Result of Systemic Bone Loss I https://youtu.be/P5HwYWShBhw
Amgen I Sclerostin I https://youtu.be/ajsioxRrf1I

Medvibe – Anatomie les 1: Basisbegrippen I https://youtu.be/CRA4Ut2vgAI?si=OQsaLyo2jkBmjTwh
Medvibe – Anatomie les 2: Bindweefsel I https://youtu.be/ntZp1nRUFk8?si=yimMB2dkDqirHkNz
Medvibe – Anatomie les 3: Osteologie I https://youtu.be/0AE9_vZqij8?si=ZgZVvn2X5PM8kWBU
Bioritology – Functies en bouw van het skelet/botten I https://youtu.be/DSDse3DV5OE?si=NefS3V1e8GAbUkIM
Medvibe – Anatomie les 4: Gewrichten I https://youtu.be/2YQ6EOeiQck?si=Mtqn7hKKRXyrNz_F
Bioritology – Soorten en bouw van gewrichten I https://youtu.be/_vduJjoPyCY?si=p20RaoZLnnO2w_ER
Bioritology – Botverbindingen – gewrichten, kraakbeen, vergroeien, naadverbinding I https://youtu.be/5IgqjPdMQzE?si=5qbfUPXmuXLUKRGL
Bioritology – Verandering in botsamenstelling I https://youtu.be/_K7s9NYeM_c?si=-SKj6uo20iD2bfNA
Medvibe – De Rug Les 1: Overzicht van de rug I https://youtu.be/YMSyRJmJxyg?si=vMu_mvd–4Y-PjtP
Medvibe – De Rug les 2: Kenmerken van de wervels I https://youtu.be/k7HHqvwTbXw?si=UWGOL2Fi4h8a82SF
Medvibe – De Rug les 3: Cervicale wervels I https://youtu.be/4mG7uwitGzo?si=a841Q6hZ_vFOrkKI
Medvibe – De Rug les 4: C1, de Atlas I https://youtu.be/5w7NtRQ7Zi4?si=C_TrKbHo2kTBjK45
Medvibe – De Rug les 5: C2, de Axis I https://youtu.be/1FCn6tnLDsY?si=iTG9G6YavFkjWR7J
Medvibe – De Rug les 6: Thoracale wervels I https://youtu.be/RIagMjq1o14?si=zcONFlGM993K5N1r
Medvibe – De Rug les 7: Lumbale wervels I https://youtu.be/oRyA5CCRpeg?si=xvXpl6lh7GD854ia
Medvibe – De Rug les 8: Os Sacrum I https://youtu.be/vM7NS1QxugQ?si=616OyeVMioSD5t4c
Medvibe – De Rug les 9: Os Coccygis (staartbeen) I https://youtu.be/VDPpsUKET38?si=-MskIqV7KL5OHm8d
Medvibe – De Rug les 10: Gewrichten van de rug I https://youtu.be/QJCjsC2ZcvY?si=FXJdO0XBvxwmP_hW
Medvibe – De Rug les 11: Ligamenten van de rug I https://youtu.be/54lxdntQ16c?si=jT14j0m8-6O4OatE

Spieren
Medvibe – Anatomie les 5 Deel 1: Spierweefsel I https://youtu.be/qV2h2bidbmI?si=T_2kipQMVg-ohVBa
Medvibe – Anatomie les 5 Deel 2: Spiercontractie I https://youtu.be/oigA213NDTk?si=3VIetD4pjn1vCOt_
Medvibe – Anatomie les 5 deel 3: Spiernamen I https://youtu.be/BIsY6DF_VpA?si=VQAcHxF7qzDrpzyW
Bioritology – Bouw en werking van spieren I https://youtu.be/emwHc1e58Gw?si=2cgNCH-gBim3_O9z
Bioritology – Antagonisten en onwillekeurige/willekeurige spieren I https://youtu.be/ea5BCzutcWk?si=KxOnhWeuHwMLoLH0
Medvibe – De Rug les 12: De spieren van de rug. Deel 1 I https://youtu.be/l90JXHYd1io?si=-b3vweiGKlQ3xmhO
Medvibe – De Rug les 13: De spieren van de rug deel 2 I https://youtu.be/9k3StjD3VEs?si=FbXCcEe5S-FdWCJz
Medvibe – De Rug les 14: De spieren van de rug deel 3 I https://youtu.be/uDyTi1ZIBnQ?si=sjLyl5KOd_xpVrBc

Overige onderwerpen
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Video over Reuma en Werk I https://reumazorgnederland.nl/videos-2021-2022/
ReumaZorg Nederland – Webinar Rouw en aanvaarding I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2024/
ReumaZorg Nederland – Webinar Vermoeidheid en omgaan met je energie I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Gezond eten en leven I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Lekker bewegen; je kan het! I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Chronisch ziek en Intimiteit I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en Vermoeidheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2023/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en mentale gezondheid I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/
ReumaZorg Nederland – Webinar Reuma en chronische pijn I https://reumazorgnederland.nl/webinars-2020-2021/

Webinar Reuma en osteoporose. Osteoporose, oftewel botontkalking, is een chronische aandoening van het botstelsel. Door osteoporose neemt de botsterkte af, waardoor de kans op botbreuken groter wordt. Peter van den Berg, verpleegkundig specialist fracturen en osteoporose bij het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft, vertelt over onder andere wat osteoporose is, hoe het ontstaat en hoe je het kunt voorkomen of behandelen.